Rodzaje zaimków niemieckich

W języku niemieckim rozróżnia się :


1. zaimki osobowe : das Personalpronomen

                                            ich - ja,
                                            du - ty,
                                            er  - on,
                                            sie - ona,
                                            es  - ono,
                                            wir - my, 
                                            ihr - wy,
                                            sie  - oni, one,
                                            Sie - pan, pani
2. zaimek zwrotny:
                                           sich się, sobie, siebie

                                           zaimek zwrotny sich odnosi się tylko do podmiotu i używany jest tylko w                                                      trzeciej osobie liczby  pojedynczej i mnogiej oraz w formie grzecznościowej.np.

                                           Er hat sich gefreut.  Cieszył się.
                                           Sie haben sich gesehen.  Oni (one) widzieli (widzały) się.
                                           Sie haben sich mit ihm gesehen.  Pan (pani) widział (widziała ) się z nim.

3. zaimki dzierżawcze:
                                           mein mój,dein twój, sein jego, ihr jej, unser nasz, euer wasz, ihr ich,
                                           Ihr pana pani.
4. zaimki wskazujące:
                                          der, dieser ten, jener tamten,derselbe ten sam, derjenige ten, solcher                                                      taki, selbst, selber sam.
5. zaimki pytające:
                                          wer? kto?, was? co? welcher? który?, was für ein? który?, jaki?, co za?
6. zaimki względne:
                                          der,  welcher który wer kto, was co.
7. zaimki nieokreślone :
                                         man ( nie ma odpowiednika polskiego), jedermann każdy, jeder każdy,
                                         jemand ktoś, niemand nikt, etwas coś, nichsts nic, alle wszyscy,
                                         manche niektórzy, einige   niektórzy, keiner żaden.
8. zaimek bezosobowy:
                                        es to,ono
       
       

• czasowniki zwrotne
• rodzaje zaimków
• przeczenie

    

Zaimki pytające

Do zaimków pytających należą :

wer? - kto?
was? - co?
welcher? - który?
was für ein? -jaki?.

Zaimki wer i was odmieniają się jedynie w liczbie pojedynczej. 
Wer odnosi się do osób, w pozostałych przypadkach używamy zaimka was.

Mianownik  Nominativ (kto?) wer? (co?) was?
Dopelniacz  Genitiv (czyj?) wessen?
Celownik  Dativ (komu?/czemu?) wem?
Biernik Akkusativ (kogo?) wen ? (co?) was?

Ważne jest, aby rozróżniać kiedy należy użyć zaimka pytającego welcher (który?),  a kiedy was für ein (jaki?).
- welcher - który? używamy, kiedy pytamy o coś lub kogoś, co widzimy. - Przyjmuje on naturalnie różne formy w zależności od liczby, rodzaju i przypadku – odmienia się jak rodzajnik określony. 

- was für ein zastosujemy w pytaniu o rzecz bądź osobę nieznaną.

Welches Auto wollen Sie kaufen? – Który samochód chce pan kupić?
Ich will den gelben Kombi kaufen. – Chcę kupić ten żółty samochód kombi.
Was für ein Auto wollen Sie kaufen? – Jaki samochód chce pan kupić?
Ich will einen Kombi kaufen. – Chciałbym kupić jakiś samochód kombi.

W odpowiedzi na pytanie zaczynające się od welches / welcher / welche, używamy rodzajnika określonego, ponieważ dokładnie wiadomo, o jaką rzecz chodzi. 
W przypadku odpowiedzi na zdanie pytające z użyciem zaimka was für ein / was für eine pojawia się zaimek nieokreśony, bowiem mówimy o nieznanym bądż bliżej niesprecyzowanym obiekcie.

Lekcja 14 - Zaimki wskazujące

Zaimki wskazujàce w języku niemieckim odmieniajà się jak rodzajnik określony.
Przypadek Rodzaj męski Rodzaj żeński Rodzaj nijaki
Maskulinum Femininum Neutrum
Mianownik Nominativ dieser (ten) diese (ta) dieses (to)
Dopełniacz Genitiv dieses dieser dieses
Celownik Dativ diesem dieser diesem
Biernik Akkusativ diesen diese dieses

Zaimek nieosobowy - es-

Zaimek nieosobowy es jest bardzo często używany w języku niemieckim.
Oznacza nie tylko 3 osobę liczby pojedyńczej, ale zastepuje rzeczownik rodzaju nijakiego np.: 

Das buch ist teuer. Es kostet...

występuje również jako podmiot przed czasownikami wyrażajacymi odczucia i postrzeganie w sytuacjach, gdy osoba jest nieznana, np.:

Es freut mich/uns... - Cieszy mnie/nas
Es wird mir schlecht. - Robi mi się niedobrze.
Es klopft. - Słychać pukanie do drzwi.

przed czasownikami wyrażąjacymi zjawiska przyrody:

Es regnet. – Pada deszcz.
Es schneit. - Pada śnieg.
Es blitzt.- Błyska się.
Es ist kalt. - Jest zimno.

w wyrażeniach i zwrotach:

Wie geht es dir? – Jak się masz?
Es geht mir gut. - Dobrze mi się wiedzie.
Es wird spät. – Robi się póżno.

Zaimek ten pojawia się w bardzo popularnej w języku niemieckim konstrukcji  es gibt,
 która oznacza jest, istnieje, znajduje się.
Rzeczownik po tej konstrukcji jest zawsze w bierniku (Akk) np.:

Es gibt eine Kirche in der Stadt. – W tym mieście jest jeden kościół.
In der Stadt gibt es ein Theater und ein Museum. – W mieście jest teatr i muzeum.

Innym zaimkiem nieosobowym jest man – bardzo często tłumaczymy go na polski jako „się´”.
Tego zaimka używamy, kiedy wykonawca czynności nie jest bliżej znany, bądż gdy zdanie ma charakter neutralny i jest pewnego rodzaju uogólnieniem.
Zaimek man łączy się´ z 3. osobą liczby pojedynczej. Przyjrzyjmy się  przykładowym zdaniom z użciem tego zaimka:

Mit diesem Bus fährt man bis zum Flughafen. – Tym autobusem jedzie się do lotniska.
Man sieht, dass die Situation sich verbessert. – Widać, że sytuacja się polepsza.

Lekcja 12 - Zaimki dzierżawcze

Podobnie jak w języku polskim, zaimki dzierżawcze mają różne końcówki zależnie od rodzaju i liczby. Rodzaj męski i nijaki wyglądają tak samo.
Do rodzaju żeńskiego oraz do formy liczby mnogiej dodajemy końcówkę -e.

 Zaimek dzierżawczy informuje o tym, czyja jest dana rzecz, do kogo należy, kto jest jej właścicielem 
- mój pies – mein Hund
- twoje auto – dein Auto
- jej fryzura – ihre Frisur
- jego buty – seine Schuhe 

W języku niemieckim każdemu zaimkowi osobowemu odpowiada zaimek dzierżawczy oraz nie występuje uniwersalna forma „swój”, 

	R. męski I nijaki	R. żeński I l.mn.
ich	mein	meine
du	dein	deine
er	sein	seine
sie	ihr	ihre
es	sein	seine
wir	unser	unsere
ihr	euer	eure
sie	ihr	ihre
Sie	Ihr	Ihre

Zaimki dzierżawcze w celowniku:

meinem deinem seinem ihrem unserem eurem ihrem Ihrem

meiner deiner seiner ihrer unserer euerer ihrer Ihrer

meinem deinem seinem ihrem unserem euerem ihrem Ihrem

meinen deinen seinen ihren unseren eueren ihren Ihren

No i na koniec w bierniku:

AKKUSATIV – BIERNIK
R. męski	R. żeński	R. nijaki	L. mnoga
meinen deinen seinen ihren unseren eueren ihren Ihren	meine deine seine ihre unsere euere ihre Ihre	mein dein sein ihr unser euer ihr Ihr	meine deine seine ihre unsere euere ihre Ihre

   mein - mój

   dein - twój

   sein - jego

   ihr - jej

   unser - nasz

Przykłady:

• To jest mój dom. – Das ist mein Haus.
• Idziesz z jej psem na spacer? - Gehst du mit ihrem Hund spazieren?
• Czy odwiedzacie często waszą ciocię? - Besucht ihr eure Tante oft?
• Nie znam twojej siostry. – Ich kenne deine Schwester nich.
• On szuka swoich okularów. – Er sucht seine Vril Brille. 
• Czy to jest matka mojego przyjaciela? - Ist das die Mutter meines Freundes?
• Potrzebuję twojej pomocy. - Ich brauche deine Hilfe!
• Podoba się wam nasz dom? - Gefällt euch unser Haus?

UWAGA!!

W przeciwieństwie do języka polskiego - w języku niemieckim zaimek dzierżawczy „swój” w odniesieniu do każdej z osób przyjmuje inną formę.

• Ich suche meinen Wagen. - Szukam swojego samochodu.

• Du suchst deinen Wagen. - Szukasz swojego samochodu.

• Er sucht seinen Wagen.- On szuka swojego samochodu.

• Sie sucht ihren Wagen.Ona szuka swojego samochodu.

• Es sucht seinen Wagen.Ono szuka swojego samochodu.

• Wir suchen unseren Wagen.Szukamy swojego samochodu.

• Ihr sucht euren Wagen. Szukacie swojego samochodu.

• Sie suchen ihren Wagen.Oni szukają swojego samochodu.

• Sie suchen Ihren Wagen.
• Państwo szukają swojego samochodu.
• 
  

Zaimki dzierżawcze mogą również stać na końcu zdania w roli orzecznika, przyjmują wówczas końcówki rodzajowe, np.:

• Ist das dein Hund? - Ja, er ist meiner.To jest twój pies? Tak, on jest mój.
• Ist das ihr Auto? - Nein, es ist mein(e)s To jest jej samochód. Nie, on jest mój.
• Ist das deine Tasche? - Ja, sie ist meine.To jest twoja torba? Tak, ona jest moja.

Oto więcej przykladów z zaimkiem typu: mój, twój,wasz itd.

Ich habe ein Auto. - Mam samochód.

Das ist mein Auto. - To jest mój samochód.

Du hast eine Tante . - Masz ciotkę.
Das ist deine Tante. - To jest Twoja ciotka.
Er hat Zigarwtten. - On ma papierosy.
Das sind seine Zigaretten. - To są jego papierosy.
Sie hat ein Kleid. - Ona ma sukienkę.
Das ist ihr Klein. - To jest jej sukienka

Zaimek osobowy

 Liczba pojedyncza - Singularis                                                               Liczba mnoga - Plural           
                                                                                                                                                                  
Mianownik       (ja)      (ty)  (on) (ona) (ono)                                 (my)     (wy) (oni/one) (Pan/Pani)     
Nominativ       ich      du     er    sie      es                                      wir             ihr               sie Sie        
Dopełniacz  meiner deiner seiner ihrer seiner                            unser         euer            ihrer Ihrer 
Genitiv                                                                                                                                                     
Celownik            mir      dir     ihm   ihr      ihm                         uns        euch           ihnen     Ihnen  
Dativ                                                                                                                                                        
Biernik          mich     dich    ihn    sie      es                                    uns         euch            sie Sie          
Akkusativ                                                                                                                                                

Zaimek osobowy w pierwszym                                                     i czwartym przypadku.
                    ich                                                                                             mich
Ich gehe nach Hause. -Idę do domu.                                           Marek sieht mich. - Marek mnie widzi.
                    du                                                                                             dich
Du sprichst zu schnell. - Mówisz za szybko.                              Hans versteht dich nicht. - Hans cię nie rozumie .
                er, sie, es                                                                                     ihn, sie, es,
Sie kauft ein Geschenk  für Marek.- Ona kupuje prezent dla Marka.   Das Geschenk ist für ihn. - Prezent jest dla niego.
Er holt ein Paket.- On przynosi paczkę.                                     
Er  schick es nach Krakau. - On posyła ją do Krakowa
Das Kind (es) bekommt eine Puppe. - Dziecko (ono) otrzymuje lalkę.
Es liebt sie. - Ono ją lubi.


        Przykładowe zdania z użyciem zaimków osobowych:
Wir wollen euch helfen. – Chcemy wam pomóc.
Ich sehe sie nicht. – Nie widzę  ich/jej.
Die Oma besucht mich. – Babcia mnie odwiedza. (biernik, kogo?)
Die Oma gibt mir einen Bonbon. – Babcia daje mi cukierka. (celownik, komu?)

Jeżli rzeczowniki w zdaniu zamienimy na zaimki, zmienia się równeż jego szyk.
Ich gebe dem Freund ein Geschenk. – Daję´ przyjacielowi prezent. (daję komu? co?)
Ich gebe es ihm. – Daję to jemu. (daję co? komu?)

^{Niemieckie  zaimki osobowe w celowniku i bierniku:}

^{der Dativ - wem?}

der Akkusativ - wen? was?

W języku polskim często opuszcza się w zdaniu zaimek osobowy.

Natomiast w języku niemieckim osobowej formie czasownika  towarzyszyć

musi odpowiedni zaimek.

wem? - komu? czemu?

mir - mnie, mi

dir - tobie

ihr, ihm - jej, jemu

uns - nam

euch - wam

ihnem, Ihnem - im, Panu, Pani, Państwu

Sag mir bitte. - Powiedz mi proszę.

wen? was? - kogo? co?

mich - mnie

dich - ciebie

ihn, sie, es - jego, ją, je

uns - nas

euch - was

sie - ich

Sie - Pana, Panią, Państwa